زمانی که میزان RBC یا هموگلوبین کمتر از حد نرمال آن باشد، بدن دچار کم‌خونی (آنمی) می‌شود. RBC ها وظیفه انتقال اکسیژن به تمام اعضای بدن را دارند. هموگلوبین نیز پروتئینی غنی از آهن در RBC است. هموگلوبین عامل رنگ قرمز خون به شمار می‌آید. این عامل خون باعث حفظ اکسیژن، مبارزه با عفونت و جلوگیری از خونریزی می‌شود. در صورتی که بدن دچاره کم‌خونی شود، سطح اکسیژن خون کم می‌شود. و آسیب‌های جدی به بدن می‌رساند.
کم‌خونی (آنمی) چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟
- ضعف و خستگی
- رنگ پریدگی
- نفس‌تنگی
- سردی دست و پا
- سردرد و سرگیجه
- احساس درد در قفسه سینه
- ریزش مو
- ضربان قلب نامنظم
- ضعف عمومی بدن
- عدم تمرکز
چرا به کم‌خونی مبتلا می‌شویم؟
- عدم توانایی بدن در تولید RBC به مقدار کافی
- RBC های تولید شده توسط بدن تخریب می شوند.
- خون تولید شده به خاطر خونریزی دوره قاعدگی، آسیب، یا علل دیگر خونریزی از دست می‌رود.
انواع مختلف کم خونی:
-
نارسایی فقر آهن
شایع‌ترین نوع کم خونی کم‌خونی فقر آهن است. برای تولید هموگلوبین بدن به آهن نیاز دارد. و به دلایل خونریزی زیاد، رژیم غذایی ضعیف و عدم توانایی بدن برای جذب آهن ببدن دچار فقر آهن می‌شود.
-
کم خونی از نوع آپلاستیک :
در صورتی‌که بدن نتواند به اندازه کافی گلبول قرمز تولید کند بدن دچار کم‌خونی از نوع آپلاستیک می‌شود. در مغز استخوان هر ۱۲۰ روز RBCها تولید می‌شود. زمانی‌که مغز استخوان نتواند RBC تولید کند، سطح گلبول‌های خون کاهش می‌یابد و منجر به این نوع کم‌خونی می‌شود.
-
کم خونی از نوع سلول‌های داسی شکل :
داسی شدن شکل گلبول‌های خون یک اختلال جدی خونی است. در این بیماری RBCها دارای هموگلوبین‌های غیرعادی هستند و به خاطر شکل داسی آن به این اسم شناخته می‌شود. مشکل دیگری که این بیماری ایجاد می‌کند این است که این سلول‌های داسی چسبنده هستند و جریان خون را متوقف می‌کنند.
-
کم خونی نوع همولیتیک:
زمانی می‌رسد که گلبول‌های قرمز خیلی زودتر از عمر طبیعی‌شان از بین می‌روند. و از طرفی مغز استخوان نمی‌تواند RBC به میزان کافی و به هنگام تولید کند.
-
کم خونی به خاطر کمبود ویتامین:
ویتامین B12 نیز همچون آهن برای تولید هموگلوبین لازم است. این ویتامین در محصولات حیوانی موجود است. اما کسانی که گیاه‌خوار هستند بدن خود را از این ویتامین محروم می‌کنند. و این کمبود منجر به کم‌خونی می‌شود.
-
تالاسمی :
این نوع کم‌خونی یک اختلال ژنتیکی ارثی می‌باشد. در تالاسمی بدن قادر به تولید سلول‌های قرمز به اندازه کافی و مورد نیاز نیست. تالاسمی می‌تواند از نوع خفیف یا شدید باشد.
-
کم خونی فانکونی:
این مورد هم ژنتیکی است ولی از نوع نادر و در آن مغز استخوان نمی‌تواند RBC تولید کند و دچار اختلال می‌شود. و یا RBCهای غیر عادی تولید می‌کند. و این باعث سرطان شده و به اندام و بافت های بدن آسیب می‌رساند.
-
کم خونی به خاطر از خونریزی بیش از حد :
بعضی بیماری‌ها مثل سرطان، آسیب، عمل جراحی و یا خونریزی‌های دوران قاعدگی زنان نیز می‌تواند منجر به کم‌خونی شود.
بیشتر بخوانید:
- دانشمندان آزمایش خون جدیدی برای تشخیص سرطان در بیماران بی‌علامت ابداع کردند.
- آیا امواج رادیویی تلفن همراه باعث ایجاد سرطان در انسان می‌شود؟
خونریزی بیش از حد در طی قاعدگی یا خونریزی ناشی از آسیب، جراحی، سرطان یا دستگاه ادراری یا اختلال عملکرد دستگاه گوارش می تواند منجر به کم خونی شود پس هنگامی که در شما هر یک از این انواع کم خونی تشخیص داده شد، چه اتفاقی می تواند رخ دهد؟
بعضی عوامل کم‌خونی:
- زنان و کودکان نسبت به مردان بیشتر به کم‌خونی مبتلا می‌شوند.
- کم خونی در دوران بارداری و یا بعد از زایمان که باید زیر نظر پزشک بود.
- بعضی عفونت‌ها مثل عفونت کاندیدا مانع از جذب ویتامین‌های خانواده B شده و در نتیجه، کمبود ویتامین B12 منجر به مبتلا شدن به کم‌خونی می‌شود.
- ابتلا به کم‌خونی به خاطر مشکلات گوارشی مثل بیماری کرون، زخم و …
- مصرف بیش از حد داروها در یک دوره طولانی باعث بروز کم‌خونی خواهد شد.
- افزایش سن، کم خونی در افراد بالای ۶۵ سال
کم خونی را چگونه تشخیص دهیم؟
-
سابقه کم خونی در خانواده:
از آنجا که چند نوع از انواع کم‌خونی ارثی هستند، احتمالا پزشک از شما می‌پرسد که در خانواده‌تان کسی مبتلا به یکی از عوامل کم‌خونی هست یا نه.
معاینه کردن:
- بررسی نظم ضربان قلب.
- بررسی ریه‌ها برای پی بردن به کیفیت تنفس.
- لمس کردن شکم برای اندازه‌گیری طحال و کبد.
-
شمارش سلول‌های خون
بررسی میزان سطح هموگلوبین و هماتوکریت با شمارش. انجام آزمایش برای بررسی WBC و RBC ، میزان پلاکت‌های خون و حجم متوسط گویچه‌ها.
-
سایر آزمایش‌ها:
با انجام آزمایش رتتیولوژیک، آزمایش برای شناسایی نوع هموگلوبین در RBC نیز می‌توان سطح آهن در بدن و کم‌خونی را تشخیص داد.
با روش‌های زیر می‌توانید از ابتلا به انواع کم‌خونی جلوگیری کنید:
- آهن بدن خود را با خوردن خوراکی‌های غنی از آهن مثل میوه‌های خشک، صدف‌ها، برنج قهوه‌ای، سبزیجات، پاستا و نان تأمین کنید.
- با مصرف گوشت و لبنیات، ویتامین B12 بدن خود تأمین کنید.
- ویتامین C کمک می‌کند تا بدن آهن را راحت‌تر جذب کند.
- از مصرف اسید فولیک غافل نشوید.
- از غذاهای ترکیبی استفاده کنید تا مواد لازم برای رفع کم‌خونی به بدن برسد. مثلاً مصرف همزمان کشمش، اسپاگیتی و گوشت و سس گوجه فرنگی.
- فیبر را به سبد غذایی خود اضافه کنید.
- مصرف کافئین (قهوه، کاکائو و چای) را به حداقل برسانید.
- دو بار در روز حمام با آب سرد برای بهبود جریان خون مفید است.
- هر روز صبح زود ۱۰ دقیقه در معرض نور خورشید باشید.
- عدس، میوه‌های تازه و سبزیجات را در رژیم غذایی‌تان داشته باشید.
- به طور منظم ورزش کنید.
انتهای پیام
