در سه سال اخیر، مسیرهای مهاجرت افغانها به کشورهای دیگر تغییرات قابل توجهی داشته است. پیش از این، مسیرهای اصلی شامل ایران، ترکیه، بالکان و اروپای مرکزی بودند. اما اکنون یک مسیر کمتر شناخته شده به این لیست اضافه شده است: مسیری که از برزیل آغاز میشود و با عبور از ۱۱ کشور آمریکای جنوبی به ایالات متحده میرسد. بسیاری از مهاجران افغان با وجود خطرات جدی مانند مرگ و مواجهه با باندهای تبهکار یا قاچاقچیان مواد مخدر، این مسیر را انتخاب کردهاند.
این تغییر در مسیر مهاجرت به دنبال اعلام دولت برزیل در سپتامبر ۲۰۲۱ صورت گرفت که به افغانهایی که به دلایل سیاسی و امنیتی جانشان در خطر بود، ویزای بشردوستانه ارائه داد. هزاران شهروند افغانستان که از ترس طالبان به کشورهای همسایه پناه برده بودند، برای دریافت این ویزا اقدام کردند و تعدادی موفق به دریافت آن شدند.
تا پایان سال ۲۰۲۳، برزیل از طریق کنسولگریهای خود در ترکیه، ایران، پاکستان، روسیه، قطر و امارات متحده عربی برای حدود ۱۲ هزار شهروند افغانستان ویزای بشردوستانه صادر کرد. اما پس از آن، صدور این ویزا محدود به کنسولگریهای برزیل در پاکستان و ایران شد.
با ورود به برزیل، افغانها با چالشهای جدی مواجه شدند. حسام علیزاده، یکی از مهاجران افغان که پیش از این در یک شبکه رادیویی کار میکرد، پس از دریافت ویزای بشردوستانه برزیل متوجه شد که شرایط زندگی در این کشور برای او و هموطنانش دشوار است. او بیان کرد که افغانها در گروههای کوچک و بزرگ به کمک قاچاقچیان انسان برای رسیدن به ایالات متحده سفر میکنند.
علیزاده پس از ورود به سائوپائولو با گروهی از افغانها مواجه شد که قصد داشتند به سمت ایالات متحده بروند. او دریافته بود که فرصتهای تحصیل و شغل در برزیل محدود است و بسیاری از افغانهایی که با ویزای بشردوستانه وارد شدهاند، این کشور را ترک کردهاند تا به آمریکا برسند.
مهاجرت از برزیل به ایالات متحده بسیار خطرناک است. علیزاده و همراهانش پس از گذشت یک ماه از کشورهای مختلف آمریکای جنوبی عبور کردند تا به مکزیک برسند. آنها با خطراتی مانند عبور از جنگلهای آمازون و فرار از نیروهای مرزبانی مواجه بودند. علیزاده گفت که برخی مرزبانان با دریافت رشوه مانع عبور مهاجران نمیشوند، اما اگر مهاجران به دست باندهای تبهکار بیفتند، خطرات جدی مانند مرگ یا گروگانگیری آنان را تهدید میکند.
مهاجرانی که قصد ورود غیرقانونی به ایالات متحده را دارند، با دو گزینه مواجهاند: ورود قانونی یا غیرقانونی. علیزاده تصمیم گرفت تا از طریق درخواست پناهندگی وارد شود و اکنون منتظر دریافت ویزا است. اما بسیاری دیگر تلاش میکنند تا به صورت غیرقانونی وارد خاک ایالات متحده شوند.
علیزاده همچنین نگران نتایج انتخابات ریاستجمهوری آمریکا است؛ چراکه بازگشت احتمالی دونالد ترامپ ممکن است باعث توقف صدور ویزاها و تشدید تدابیر امنیتی در مرزهای جنوبی شود.
این وضعیت نشاندهنده بحران انسانی در افغانستان و چالشهای جدی پیش روی مهاجران افغان است که همچنان برای یافتن آیندهای بهتر تلاش میکنند.